|
Билгувчидир. Ҳаммасини ҳисоблаб туради ва ҳаммасига жазо беради.
5-
فَمَنْ خَافَ مِن مُّوصٍ جَنَفاً أَوْ إِثْماً فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلاَ إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
(Энди ким васият қилгувчи томонидан бирон тойилиш ёки гуноҳ содир бўлишидан хавф қилиб (васият қилгувчи билан меросхўрнинг) ораларини ислоҳ қилиб қўйса, гуноҳкор бўлмайди. Албатта Аллоҳ мағфират қилгувчи, раҳмлидир).
(فَمَنْ خَافَ Энди ким хавф қилса). Яъни, кутса, хавотирланса. Ёмғир қуйиб юборади, деб қўрқяпман, деган гапдан ёмғирнинг қуйиши кутилаётгани, ёмғирнинг қуйиб юборишидан хавфсиралаётгани тушунилади.
Бу оятда Аллоҳ Таоло баён қиляптики, бирор киши васият қилаётган кишининг хатога йўл қўйишидан хавфсираса ва уни ўнглаш учун аралашса, бу билан у васиятни ўзгартирган бўлмайди. Васият қилувчининг хатога йўл қўйиши ўзи билмаган ҳолида бўлиши ҳам, ёки ўзи атайин, қасддан бўлиши ҳам мумкин. Масалан, қайсидир заифроқ ўғлига васиятидан кўпроқ улуш ажратиб юборади. Шу билан ўша заифроқ ўғли аҳволини ўнглаб олади, деган ўйга боради. Натижада васият қилинганлар орасида жанжал келиб чиқади. Бу хато яхши ният билан, билмасдан қилинган хатодир. (جَنَفاً бирон тойилиш) Васият қилаётган кишининг бирор боласи ёки қариндошига унга нисбатан дилида қандайдир ғайирлик борлиги туфайли ўз васиятида улуш ажратмаслиги унинг қасддан қилган хатосидир. (إِثْماً гуноҳ содир бўлиши).
Хуллас, васият қилувчининг бирор хатога йўл қўйишидан қўрқиб, уни ўнглаш учун бу ишга аралашган одам гуноҳкор бўлмайди. Бу нарса васият қилинганлар ўртасида жанжал чиқишига олиб бормайди. Бу аралашув васиятни ўзгартиришга кирмайди. Чунки бу иш ислоҳ учун, васият қилувчи билан васият қилинганлар ўртасидаги муносабатни яхшилаш учун ва айни пайтда васият қилувчи ва васият қилинганлар розилиги билан бўлган ишдир.
Бу ўзгартириш олдинги оятдаги ўзгартириш эмас. Олдинги оятдаги ўзгартириш васият қилувчи ёки васият қилинганлар хабардор қилинмагани ҳолда, алдов ва туҳмат билан қилинган ўзгартиришдир. Шунинг учун уни қилган одам қаттиқ гуноҳкор бўлади. Бу ердаги ўзгартириш эса ислоҳ учун, хатога йўл қўйиш хавфи туғилаётгани учун, васиятни ўнглаш учун, васият қилувчи ва васият қилинганларнинг розилиги билан, улар хабардор қилингани ҳолда қилинган ўзгартиришдир. Шунинг учун бу ишни қилган одам
97-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208